Λεμεσός: Το 1191, κατά τη διάρκεια της τρίτης
σταυροφορίας, ο βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος
καταλαμβάνει την Κύπρο, αποκόπτοντάς την από το βυζαντινό κορμό. (Η
παραδοξότητα αυτή των Σταυροφόρων που, στο όνομα της απελευθέρωσης των
Αγίων Τόπων, επιδίδονται σε ληστρικές κατακτήσεις Χριστιανικών χωρών,
όπως η Κύπρος, αποδίδεται στο έργο της Ξένιας Παντελή, του Στέλιου Σάββα
και της Δέσποινας Φυσέντζου).
Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ στο Κάστρο της Λεμεσού, ο Ριχάρδος παντρεύεται τη Βερεγγάρια της Ναβάρρας (Αργύρης Κωνσταντίνου, Νύφες).
Η Κύπρος πωλείται, περιέρχεται το 1192 στη δυναστεία των Λουζινιάν και μετατρέπεται σε ένα φεουδαρχικό, δυτικού τύπου, κράτος που γνωρίζει μια ατέρμονη διαδοχή Γάλλων βασιλιάδων στο θρόνο μέχρι το 1489 (Αλέξης Βαγιανός, Θρόνοι - Καρέκλες).
Παρά την αρχική ένταση και τις συγκρούσεις, στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και τον 15ο αιώνα, οι Έλληνες κάτοικοι συνυπάρχουν ειρηνικά με τους Γάλλους ευγενείς, το αραβικό και τα άλλα εθνικά στοιχεία που εμπεριέχει η πληθυσμιακή σύνθεση του νησιού, ενώ η Ελληνική γλώσσα (η κυπριακή διάλεκτος της εποχής) αποβαίνει ο κώδικας, που συνενώνει το πολυπολιτισμικό αυτό μωσαϊκό και που ομιλείται ακόμη και από τους Γάλλους βασιλείς και τη συνοδεία τους (ενδεικτικές οι κεραμικές δημιουργίες του Βαλεντίνου Χαραλάμπους).
Επίκεντρο της Λατινικής Εκκλησίας, που οι Φράγκοι εγκαθιδρύουν στο νησί, αποτελεί η γλυπτική, βασισμένη σε αρχαία κλασικά πρότυπα (Πανίκος Τσαγγαράς, ζωγραφικό αφιέρωμα στα αρχαία ελληνικά γλυπτά και Πάρις Μεταξάς, μαρμάρινα κεφάλια).
Εξαίρετα δείγματα εγχάρακτης και γραπτής εφυαλωμένης κεραμικής φιλοξενούνται στο Μεσαιωνικό Μουσείο Κύπρου, που στεγάζεται στο Κάστρο. Πλάι σ΄ αυτά παρατίθεται η σύγχρονη κεραμική δημιουργία της Λεμεσού (Δημητράκης Γεροκώστας, Σάκης Δωρίτης, Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, Τούλα Μαλά, Πάμπος Μίχλης, Σπυρούλα Σκορδή, Γιώργος Συκοπετρίτης). Οι απεικονίσεις περιλαμβάνουν ζευγάρια γάμου, γυναικείες φιγούρες με μακριά, καμπανόσχημα φορέματα και γερακάρηδες, αφού το κυνήγι με γεράκια αποτελεί διαδεδομένο άθλημα στη μεσαιωνική Κύπρο. Η ίδια αφαιρετική, επιγραμματική απόδοση των παραστάσεων αυτών απαντάται θεματικά και υφολογικά στους Ανδρέα Εφεσόπουλο, Λευτέρη Ολύμπιο, Δάφνη Τριμικλινιώτη και Ματθαίο Χρίστου και χρωματικά, στην γκάμα του πράσινου, του καφέ και της ώχρας, στο John Warren. Τα ανθικά και γεωμετρικά μοτίβα της μεσαιωνικής κεραμικής (σπείρες, εφαπτόμενοι κύκλοι, σταυρόσχημες, λοξές και δικτυωτές διαγραμμίσεις, παράταξη οφθαλμών) επαναλαμβάνεται στους Ελένη Βώλου, Γιώργο Θεμιστοκλέους, Νίκο Μοσχάτο, Φλώρα Μαυρομμάτη, Γεωργία Μιχαηλίδου Saad, Στέλλα Μιχαηλίδου, Αντώνη Νεοφύτου και Ηλέκτρα Χριστοφή, ενώ οι ρεαλιστικά αποσαφηνισμένοι ρόδακες της εισηγμένης μεσαιωνικής κεραμικής βρίσκουν την αντιστοιχία τους στις γλυπτικές δημιουργίες από σιλικόνη της Μαρίας Λιανού.
Επί Ενετοκρατίας (1489-1570) το κυνήγι εξακολουθεί ν΄αποτελεί δημοφιλή ψυχαγωγία ενώ παρατηρείται παράλληλα μια αναγέννηση στα γράμματα, με την πετραρχική επίδραση να διοχετεύεται στις Ρίμες Αγάπης ανώνυμων ποιητών του 16ου αιώνα, που γράφουν στην κυπριακή διάλεκτο (Σπύρος Δημητριάδης, Τοξότης - Κυνηγός, Κωνσταντίνος Ζαννέτος, Τοξότης - Στοχαστής, Ποιητής).
Οι Ενετοί ευνοούν την ελαιοκαλλιέργεια (Πάρις Μεταξάς, Μάριος Χριστοδούλου, Η Ελιά) και την υφαντουργία και η Κύπρος γίνεται διαμετακομιστικό κέντρο για το εμπόριο υφασμάτων (Σούλα Χρίστου, Υφασματογραφία). Η κεντητική τέχνη και ιδιαίτερα το λευκαρίτικο κέντημα εμπλουτίζεται με καινούργια σχήματα (Γιώργος Γεροντίδης, Ελέν Μπλακ, Δώρα Ορόντη).
Την ψυχή και την αύρα, που αναδύει το Κάστρο μέσα από την ακατάπαυστη ροή ιστορικών γεγονότων αποδίδουν φωτογραφικά η Αντιγόνη Δρουσιώτου και η Σουζάνα Φιαλά.
Το 1373, οι Γενουάτες κατακτούν το Κάστρο, καταστρέφουν ένα σημαντικό τμήμα του, καίγοντας τη Λεμεσό (Παναγιώτης Βίττης, Εγκατάσταση με απομεινάρια καταστροφής και φωτιάς) ενώ το 1539, επί Ενετικής κυριαρχίας, οι Οθωμανοί εισβάλλουν στη Λεμεσό και καταστρέφουν ξανά την πόλη και το Κάστρο, όπου εκατοντάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, αφήνοντας ωστόσο την αίσθηση της απουσίας τους να πλανάται (Παναγιώτης Βίττης, Εγκατάσταση με απλωμένα ρούχα: Παρούσα Απουσία).
Την αναμόχλευση του χρόνου στη δίνη των συνεχών πολέμων αναπαράγουν η Μαρίνα Κασσιανίδου με το φολιδωτό και αλυσιδωτό θώρακα μιας πανοπλίας, η Μαρία Λαδόμματου και ο Φίλιππος Φίλιπς με τη μορφοπλαστική σχηματοποίηση των κανονιών, η Τατιάνα Φεραχιάν με τ΄ανθισμένα φυσίγγια ανάμεσα στα σιδερένια βλήματα των τηλεβόλων, ο Ανδρέας Εφεσόπουλος με τη διάτρητη γλυπτική ασπίδα, ο Γιώργος Παπαδόπουλος με τη διαδραστική εγκατάσταση σε φόρμα φρουρίου-κουβουκλίου, ο Κυριάκος Θουκής και η Λουκιάνα Παπαδοπούλου με έργα που ανακαλούν την υφή και τη γραμμικότητα στις ταφόπλακες.
Η ελικοειδής σκάλα, που συνδέει την υπόγεια αίθουσα με την οροφή του Κάστρου (Δώρα Κωνσταντίνου) εμπερικλείει στη σπειροειδή περιέλιξή της την ελπίδα για ανάταση, καθώς κατακλύζεται από την εισροή χιλιάδων μορίων (Γιώργος Μωυσής, Εγκατάσταση) που εκλαμβάνουν την κινητικότητα ζωντανών μικροοργανισμών, αναζητώντας διαφυγή κι απελευθέρωση από το αδιέξοδο. Η Κύπρος δέχεται το πιο δυνατό πλήγμα στην ιστορική της διαδρομή επί Κυπριακής Δημοκρατίας (Φίλιππος Γιαπάνης, Γλυπτικό αφιέρωμα στα 50 χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας, 50 Κύπριοι καλλιτέχνες, Εγκατάσταση με 50 εμβληματικά περιστέρια) με την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατοχή του βόρειου τμήματός της, που ακόμη συνεχίζεται (Πάμπος Μίχλης, 1974).
Το εικαστικό αφιέρωμα του Δήμου Λεμεσού στα 50 χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας με 50 εμβληματικά πουλιά, φιλοτεχνημένα από 50 Κύπριους καλλιτέχνες, που εναπέθεσαν σ’ αυτά το προσωπικό τους ύφος και έκφραση, τη δική τους ξεχωριστή παρέμβαση, ζωγραφική, κεραμική, γλυπτική, φωτογραφική ή επεξεργασία με μια πληθώρα μικτών υλικών (υφάσματα, φτερά, αβγά, βαμβάκι και τόσα άλλα), αναδιπλώνοντας διαφορετικές μνήμες, βιώματα και συναισθήματα για την ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας και διατυπώνοντας, εν τέλει, εναλλακτικές προτάσεις και προσδοκίες για το μέλλον της, αποτελεί μιαν από τις εγκαταστάσεις στο προαύλιο του Μεσαιωνικού Κάστρου και είναι βασισμένο σε ιδέα της εικαστικού Δέσποινας Φυσέντζου.
http://www.philenews.com/main/76,1,31,0,43073-.aspx
Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ στο Κάστρο της Λεμεσού, ο Ριχάρδος παντρεύεται τη Βερεγγάρια της Ναβάρρας (Αργύρης Κωνσταντίνου, Νύφες).
Η Κύπρος πωλείται, περιέρχεται το 1192 στη δυναστεία των Λουζινιάν και μετατρέπεται σε ένα φεουδαρχικό, δυτικού τύπου, κράτος που γνωρίζει μια ατέρμονη διαδοχή Γάλλων βασιλιάδων στο θρόνο μέχρι το 1489 (Αλέξης Βαγιανός, Θρόνοι - Καρέκλες).
Παρά την αρχική ένταση και τις συγκρούσεις, στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και τον 15ο αιώνα, οι Έλληνες κάτοικοι συνυπάρχουν ειρηνικά με τους Γάλλους ευγενείς, το αραβικό και τα άλλα εθνικά στοιχεία που εμπεριέχει η πληθυσμιακή σύνθεση του νησιού, ενώ η Ελληνική γλώσσα (η κυπριακή διάλεκτος της εποχής) αποβαίνει ο κώδικας, που συνενώνει το πολυπολιτισμικό αυτό μωσαϊκό και που ομιλείται ακόμη και από τους Γάλλους βασιλείς και τη συνοδεία τους (ενδεικτικές οι κεραμικές δημιουργίες του Βαλεντίνου Χαραλάμπους).
Επίκεντρο της Λατινικής Εκκλησίας, που οι Φράγκοι εγκαθιδρύουν στο νησί, αποτελεί η γλυπτική, βασισμένη σε αρχαία κλασικά πρότυπα (Πανίκος Τσαγγαράς, ζωγραφικό αφιέρωμα στα αρχαία ελληνικά γλυπτά και Πάρις Μεταξάς, μαρμάρινα κεφάλια).
Εξαίρετα δείγματα εγχάρακτης και γραπτής εφυαλωμένης κεραμικής φιλοξενούνται στο Μεσαιωνικό Μουσείο Κύπρου, που στεγάζεται στο Κάστρο. Πλάι σ΄ αυτά παρατίθεται η σύγχρονη κεραμική δημιουργία της Λεμεσού (Δημητράκης Γεροκώστας, Σάκης Δωρίτης, Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, Τούλα Μαλά, Πάμπος Μίχλης, Σπυρούλα Σκορδή, Γιώργος Συκοπετρίτης). Οι απεικονίσεις περιλαμβάνουν ζευγάρια γάμου, γυναικείες φιγούρες με μακριά, καμπανόσχημα φορέματα και γερακάρηδες, αφού το κυνήγι με γεράκια αποτελεί διαδεδομένο άθλημα στη μεσαιωνική Κύπρο. Η ίδια αφαιρετική, επιγραμματική απόδοση των παραστάσεων αυτών απαντάται θεματικά και υφολογικά στους Ανδρέα Εφεσόπουλο, Λευτέρη Ολύμπιο, Δάφνη Τριμικλινιώτη και Ματθαίο Χρίστου και χρωματικά, στην γκάμα του πράσινου, του καφέ και της ώχρας, στο John Warren. Τα ανθικά και γεωμετρικά μοτίβα της μεσαιωνικής κεραμικής (σπείρες, εφαπτόμενοι κύκλοι, σταυρόσχημες, λοξές και δικτυωτές διαγραμμίσεις, παράταξη οφθαλμών) επαναλαμβάνεται στους Ελένη Βώλου, Γιώργο Θεμιστοκλέους, Νίκο Μοσχάτο, Φλώρα Μαυρομμάτη, Γεωργία Μιχαηλίδου Saad, Στέλλα Μιχαηλίδου, Αντώνη Νεοφύτου και Ηλέκτρα Χριστοφή, ενώ οι ρεαλιστικά αποσαφηνισμένοι ρόδακες της εισηγμένης μεσαιωνικής κεραμικής βρίσκουν την αντιστοιχία τους στις γλυπτικές δημιουργίες από σιλικόνη της Μαρίας Λιανού.
Επί Ενετοκρατίας (1489-1570) το κυνήγι εξακολουθεί ν΄αποτελεί δημοφιλή ψυχαγωγία ενώ παρατηρείται παράλληλα μια αναγέννηση στα γράμματα, με την πετραρχική επίδραση να διοχετεύεται στις Ρίμες Αγάπης ανώνυμων ποιητών του 16ου αιώνα, που γράφουν στην κυπριακή διάλεκτο (Σπύρος Δημητριάδης, Τοξότης - Κυνηγός, Κωνσταντίνος Ζαννέτος, Τοξότης - Στοχαστής, Ποιητής).
Οι Ενετοί ευνοούν την ελαιοκαλλιέργεια (Πάρις Μεταξάς, Μάριος Χριστοδούλου, Η Ελιά) και την υφαντουργία και η Κύπρος γίνεται διαμετακομιστικό κέντρο για το εμπόριο υφασμάτων (Σούλα Χρίστου, Υφασματογραφία). Η κεντητική τέχνη και ιδιαίτερα το λευκαρίτικο κέντημα εμπλουτίζεται με καινούργια σχήματα (Γιώργος Γεροντίδης, Ελέν Μπλακ, Δώρα Ορόντη).
Την ψυχή και την αύρα, που αναδύει το Κάστρο μέσα από την ακατάπαυστη ροή ιστορικών γεγονότων αποδίδουν φωτογραφικά η Αντιγόνη Δρουσιώτου και η Σουζάνα Φιαλά.
Το 1373, οι Γενουάτες κατακτούν το Κάστρο, καταστρέφουν ένα σημαντικό τμήμα του, καίγοντας τη Λεμεσό (Παναγιώτης Βίττης, Εγκατάσταση με απομεινάρια καταστροφής και φωτιάς) ενώ το 1539, επί Ενετικής κυριαρχίας, οι Οθωμανοί εισβάλλουν στη Λεμεσό και καταστρέφουν ξανά την πόλη και το Κάστρο, όπου εκατοντάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, αφήνοντας ωστόσο την αίσθηση της απουσίας τους να πλανάται (Παναγιώτης Βίττης, Εγκατάσταση με απλωμένα ρούχα: Παρούσα Απουσία).
Την αναμόχλευση του χρόνου στη δίνη των συνεχών πολέμων αναπαράγουν η Μαρίνα Κασσιανίδου με το φολιδωτό και αλυσιδωτό θώρακα μιας πανοπλίας, η Μαρία Λαδόμματου και ο Φίλιππος Φίλιπς με τη μορφοπλαστική σχηματοποίηση των κανονιών, η Τατιάνα Φεραχιάν με τ΄ανθισμένα φυσίγγια ανάμεσα στα σιδερένια βλήματα των τηλεβόλων, ο Ανδρέας Εφεσόπουλος με τη διάτρητη γλυπτική ασπίδα, ο Γιώργος Παπαδόπουλος με τη διαδραστική εγκατάσταση σε φόρμα φρουρίου-κουβουκλίου, ο Κυριάκος Θουκής και η Λουκιάνα Παπαδοπούλου με έργα που ανακαλούν την υφή και τη γραμμικότητα στις ταφόπλακες.
Η ελικοειδής σκάλα, που συνδέει την υπόγεια αίθουσα με την οροφή του Κάστρου (Δώρα Κωνσταντίνου) εμπερικλείει στη σπειροειδή περιέλιξή της την ελπίδα για ανάταση, καθώς κατακλύζεται από την εισροή χιλιάδων μορίων (Γιώργος Μωυσής, Εγκατάσταση) που εκλαμβάνουν την κινητικότητα ζωντανών μικροοργανισμών, αναζητώντας διαφυγή κι απελευθέρωση από το αδιέξοδο. Η Κύπρος δέχεται το πιο δυνατό πλήγμα στην ιστορική της διαδρομή επί Κυπριακής Δημοκρατίας (Φίλιππος Γιαπάνης, Γλυπτικό αφιέρωμα στα 50 χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας, 50 Κύπριοι καλλιτέχνες, Εγκατάσταση με 50 εμβληματικά περιστέρια) με την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατοχή του βόρειου τμήματός της, που ακόμη συνεχίζεται (Πάμπος Μίχλης, 1974).
Το εικαστικό αφιέρωμα του Δήμου Λεμεσού στα 50 χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας με 50 εμβληματικά πουλιά, φιλοτεχνημένα από 50 Κύπριους καλλιτέχνες, που εναπέθεσαν σ’ αυτά το προσωπικό τους ύφος και έκφραση, τη δική τους ξεχωριστή παρέμβαση, ζωγραφική, κεραμική, γλυπτική, φωτογραφική ή επεξεργασία με μια πληθώρα μικτών υλικών (υφάσματα, φτερά, αβγά, βαμβάκι και τόσα άλλα), αναδιπλώνοντας διαφορετικές μνήμες, βιώματα και συναισθήματα για την ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας και διατυπώνοντας, εν τέλει, εναλλακτικές προτάσεις και προσδοκίες για το μέλλον της, αποτελεί μιαν από τις εγκαταστάσεις στο προαύλιο του Μεσαιωνικού Κάστρου και είναι βασισμένο σε ιδέα της εικαστικού Δέσποινας Φυσέντζου.
http://www.philenews.com/main/76,1,31,0,43073-.aspx
